Werkplekleren over de grens

Werkplekleren in het secundair onderwijs

In Vlaanderen is het mogelijk om leren en werken in het secundair onderwijs te combineren via drie systemen: het deeltijds beroepssecundair onderwijs, de leertijd en via het systeem van duaal leren. Leerlingen kunnen instappen van zodra ze 15 jaar zijn en de eerste twee jaar van het secundair succesvol hebben afgerond. Indien dit niet het geval is kan een leerling starten vanaf 16 jaar.

Zowel het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO) als de leertijd is bedoeld voor jongeren die moeite hebben met het klassieke schoolsysteem en niet langer voltijds op de schoolbanken willen zitten.

Het DBSO wordt aangeboden door een centrum voor deeltijds onderwijs (CDO) en de leertijd wordt georganiseerd door een SYNTRA- opleidingscentrum. Jongeren kunnen pas starten met een opleiding in de leertijd nadat ze een overeenkomst met een onderneming hebben afgesloten.

Anders dan de naam doet vermoeden zijn beide systemen ook voltijdse opleidingen van minimum 28 uur per week. In het DBSO volgen leerlingen twee dagen per week les in het CDO en gaan drie dagen per week werken in een onderneming. Bij de leertijd volgt een leerling 1 dag per week les op een SYNTRA- lesplaats en gaat 4 dagen per week effectief werken in een onderneming.

Afhankelijk van het soort overeenkomst ontvangen leerlingen een loon of een leervergoeding.

Via duaal leren verwerven jongeren vaardigheden op school én op de werkplek. En daarin speel jij als werkgever een hoofdrol. Je helpt de leerlingen om hun opleiding af te ronden en bereidt hen tegelijk optimaal voor op de arbeidsmarkt. Een slimme combinatie dus van jong talent en een goede opleiding vanuit de knowhow van jouw onderneming.

Duaal leren is een relatief 'nieuwe' vorm van werkplekleren. Duaal leren is mogelijk in het TSO, BSO en het buitengewoon secundair onderwijs. Ook kunnen leerlingen een duale opleiding volgen in een centrum voor deeltijds onderwijs of bij een Syntra-lesplaats. Bovendien wordt het in de toekomst ook mogelijk om een duale opleiding te volgen in het hoger onderwijs.

Bij duaal leren verwerven leerlingen vaardigheden op de werkvloer én in een school, centrum voor deeltijds onderwijs of Syntra-lesplaats. Dit is het grote verschil met andere vormen van deeltijds onderwijs in Vlaanderen, waarbij competenties verwerft worden op school en deze worden uitgetest op de werkplek. Dit verreist natuurlijk ook dat jongeren hier ‘klaar’ voor zijn. De school screent leerlingen op arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid alvorens deze kunnen instappen in het systeem van duaal leren.

Hoeveel dagen een leerling per week op de werkplek leert, hangt af van de studierichting. Meestal gaat het om twee tot drie dagen.

Let op! Duale studie in Nederland, duaal leren in Vlaanderen? Hoewel beide onderwijsvormen het woord ‘duaal’ gemeen hebben, betekenen ze toch iets heel anders!

Werkplekleren in het hoger onderwijs

Sinds academiejaar 2019-2020 zijn hogescholen verantwoordelijk voor de graduaatsopleidingen (vroeger HBO5). Deze graduaatsopleidingen bereiden studenten voor op het uitoefenen van een beroep en situeren zich qua niveau net onder de professionele bachelor: het algemeen niveau is minder theoretisch dan een bacheloropleiding.

Werkplekleren vormt een belangrijk onderdeel van een graduaatsopleiding en omvat minimaal een derde van de totale studieomvang. Een graduaatsopleiding is de tegenhanger van een associate degree in Nederland.

Pact-opleidingen Syntra

Via pact-opleidingen kunnen verschillende beroepen aangeleerd worden. Tijdens de opleiding zijn cursisten voor minstens 60% aan de slag in een leerbedrijf.

Werkplekleren in het volwassenenonderwijs

Binnen het volwassenonderwijs is werkplekleren niet wettelijk verplicht. Wel zetten verschillende centra voor volwassenonderwijs in op (informele vormen van) werkplekleren.

Werkplekleren in het MBO

Vanaf de leeftijd van 16 jaar kan in Nederland gestart worden met een opleiding in het middelbaar beroepsonderwijs (MBO). Instromen in het MBO kan na een opleiding VMBO (voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs) in het voortgezet onderwijs. Het MBO is onderverdeeld in 4 niveaus, elk met zijn eigen opleidingseisen:

• Entreeopleiding (vroeger niveau 1)
• Basisberoepsopleiding (niveau 2)
• Vakopleiding (niveau 3)
• Middenkaderopleiding (niveau 4)

Een MBO-opleiding kan gevolgd worden in regionale opleidingscentra (ROC’s), vakscholen of agrarische opleidingscentra. Daarnaast zijn er ook particuliere aanbieders van MBO-opleidingen. In het MBO kunnen leerlingen kiezen uit twee leerwegen: de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) en de beroepsopleidende leerweg (BOL). Volgens de wet zijn ze gelijkwaardig: beide leerwegen leiden op tot hetzelfde diploma.

De beroepsopleidende leerweg (BOL) is een dagopleiding, waarbij leerlingen 5 dagen per week naar school gaan. Gedurende de opleiding gaan leerlingen (meerdere keren) op stage. Deze stage wordt georganiseerd door een erkend leerbedrijf in het vakgebied en wordt ook wel beroepspraktijkvorming (BPV) genoemd. BOL-opleidingen bestaan voor minstens 20% uit stage.

BOL-opleidingen kunnen kostenloos worden gevolgd door leerlingen jonger dan 18 jaar. Vanaf 18 moet de opleiding wel worden betaald. Het verschilt per bedrijf of een leerling een stagevergoeding ontvangt en hoe hoog deze stagevergoeding is.

De beroepsbegeleidende leerweg (BBL) is ideaal voor jongeren die het niet zien zitten om vijf dagen in de week naar school te gaan en die het leuk vinden om veel praktijkervaring op te doen.

De beroepsbegeleidende leerweg (BBL) is een opleiding die bestaat uit een combinatie van werken en leren. Gedurende de opleiding werken leerlingen gemiddeld 4 dagen per week bij een leerbedrijf en gaan ze 1 dag naar school. Bij sommige opleidingen is het mogelijk dat de opbouw van de studie een andere vorm heeft. Hierbij krijgen leerlingen een paar weken les en gaan ze vervolgens een paar maanden werken bij een leerbedrijf.

Leerlingen doen bij een BBL-opleiding doe je veel praktijkervaring op en verdienen meestal een salaris.

BBL-opleidingen kunnen kostenloos worden gevolgd door leerlingen jonger dan 18 jaar. Vanaf 18 moet de opleiding wel worden betaald. De BBL-opleiding wordt dan vaak betaald door het leerbedrijf waar je werkt.

Een duale studie in het hoger onderwijs

Een duale studie is zowel mogelijk in het hoger beroepsonderwijs (associate degree, bachelor en master) als in het wetenschappelijk onderwijs (master). Een associate degree is de tegenhanger van een graduaatsopleiding in Vlaanderen. Deze associate degrees bereiden studenten voor op het uitoefenen van een beroep en situeren zich qua niveau net onder de HBO bachelor: het algemeen niveau is minder theoretisch dan een bacheloropleiding.

Bij een duale studie worden studeren en een betaalde baan afgewisseld of gecombineerd. Werk en studie moeten elkaar aanvullen. Zonder passend werk kan geen duale opleiding gevolgd worden. Het is hierbij niet nodig om stage te lopen. In de periode waarin de student werkt, is hij werknemer en ontvangt hij een salaris. Voor de studietijd heeft de student recht op studiefinanciering.

Let op! Duale studie in Nederland, duaal leren in Vlaanderen? Hoewel beide onderwijsvormen het woord ‘duaal’ gemeen hebben, betekenen ze toch iets heel anders!

Werkplekleren in het volwassenenonderwijs

Binnen het volwassenonderwijs is werkplekleren niet wettelijk verplicht. Wel zetten de meeste ROC's in op (informele vormen van) werkplekleren.